متاورس

مارک زاکربرگ نام کمپانی فیسبوک را به «متا» تغییر داد تا بهتر بتواند رویای متاورس را دنبال کند. عبارت متاورس، جدید نیست اما اکنون اهالی سیلیکون ولی با جدیت بیشتری به سراغ آن رفته‌اند و تلاش دارند آن را با اینترنت فعلی که کمی هم حوصله سربر شده، جایگزین کنند. چاشنی آن هم می‌شود واقعیت افزوده، مجازی و گسترده. در این مطلب به توصبف متاورس می‌پردازیم و هر آن چه که لازم است بدانید را به زبان ساده بیان کردیم.

توضیح مفهوم متاورس دشوار است؛ زیرا این فناوری فیزیکی و ملموس نیست و وجود خارجی ندارد. درست مانند این است که بخواهید اینترنت را برای شخصی که در دهه ۵۰ میلادی زندگی می‌کند توصیف کنید. با این حال ما اکنون ابزار متاورس را به صورت گسترده داریم و می‌توانیم به کمک آن‌ها متاورس را توصیف کنیم.

مفهوم حقیقی متاورس چیست؟

بهتر است برای تعریف متاورس از نقل قول آقای متیو بال (Matthew Ball) استفاده کنیم. شخصی که اشراف کاملی بر این فضا داشته و از مدیران سایت متاورس پرایمر (Metaverse Primer) به شمار می‌رود. او متاورس را این چنین تعریف می‌کند:

متاورس شبکه‌ای گسترده از جهان‌ها و شبیه سازی‌های سه بعدی پایدار است که به صورت آنی و لحظه به لحظه پردازش می‌شوند که در آن هویت اشخاص، اشیای فیزیکی، تاریخ بشر و حتی سیستم‌های پرداختی پیوستگی خودشان را حفظ می‌کنن. این مجموعه می‌تواتند همزمان تعداد زیادی از افراد را به صورت مجازی در خود جای دهد بدون آن که لازم باشد این افراد در یک مکان فیزیکی حضور داشته باشند.

مارک زاکربرگ که با تغییر نام فیسبوک به متا تلاش کرده رنگ و بویی جدی‌تر به این دنیا بدهد، تعبیری ساده‌تر از متاورس را ارائه می‌کند:

متاورس مجموعه‌ای از فضاهای مجازی محسوب می‌شود که می‌توان در آن‌ها افرادی را که یک فضای فیزیکی در کنار یکدیگر نیستند، گرد هم جمع و بین آنها رابطه برقرار کرد.

البته دسته بندی‌های دیگری هم در رابطه با متاورس وجود دارد که راف کاستر (Raph Koster)، آنها را ارائه می‌کند و در آن دنیاهای آنلاین، فرضیه چندجهانی و متاورس‌ها را از یکدیگر متمایز کرده است. از دیدگاه کاستر دنیاهای آنلاین فضاهای دیجیتالی هستند (از فضاهای سرگرم کننده سه‌بعدی بسیار جذاب گرفته تا فضاهایی که بر پایه متن ایجاد شده‌اند).

فرضیه چندجهانی در حقیقت به چند دنیای متفاوت از یکدیگر اشاره می‌کنند که با یک شبکه به یکدیگر متصل شدند و ساختار و قوانین آنها یکسان نیست. در نهایت از نظر کاستر متاورس در حقیقت چند جهان ترکیب شده با یکدیگر است که بیشتر با دنیای واقعی تعامل دارند و در آن‌ها عناصر مجازی و حقیقی مثل واقعیت مجازی، اتاق‌های پرو مجازی برای مغازه‌های واقعی و حتی اپلیکیشن‌هایی مانند گوگل مپس با یکدیگر ترکیب شده‌اند.

آیا همین الان هم در متاورس زندگی می‌کنیم؟
در بسیاری از بحث‌های کنونی ثبت متاورس به عنوان مجموعه‌ای ثابت از ویژگی‌ها در نظر گرفته نمی‌شود. متاورس در حقیقت واژه آرمانی برای آینده دنیای دیجیتالی است که با آمیخته شدن با زندگی‌ها و افراد حقیقی، شکل ملموس‌تری به خود گرفته است.

با این حال اکنون پلتفرم‌هایی وجود دارند که دست کمی از متاورس وعده داده شده توسط اهالی سیلیکون ولی ندارد. برای مثال تیم سوئینی (Tim Sweeney) مدیر عامل شرکت اپیکیز گیمز (Epic Games) ناشر بازی فورتنایت و مارک زاکربرگ، مدیر عامل فیس بوک با مشارکت یکدیگر در حال تلاش برای ساخت یک متاورس هستند.

این دو در اغلب مواقع می‌گویند در حال ساخت متاورسی هستند که در حقیقت بخشی از یک متاورس بزرگ‌تر محسوب می‌شود. یعنی درست مانند شبکه اجتماعی فیس‌بوک و سایر شبکه‌های اجتماعی که بخش کوچکی فضای بسیار گسترده اینترنت هستند. فیسبوک به تازگی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده است که یک شرکت به تنهایی نمی‌تواند یک متاورس را ایجاد کند. البته در کل می‌توان گفت متاورس برای توصیف یک پلتفرم که دارای معیارهای فوق الذکر است به کار می‌رود.

چرا کلمه متاورس کلمه مفیدی است؟ کلمه اینترنت معمولاً برای اشاره به اپلیکیشن های موبایل، وب سایت‌ها و تمام سرویس‌های زیرساختی به کار می‌رود. آیا نمی‌توان دنیاهای مجازی را نیز در اینترنت ایجاد کرد؟

ما چگونه می‌توانیم از دارایی‌های خود در متاورس حفاظت کنیم؟
اغلب افراد متخصص معتقدند ان‌اف‌تی‌ها بهترین راه‌حل برای این موضوع به شمار می‌روند. ارزهای قابل معاوضه یا حتی ان‌اف‌تی ها ماهیت پیچیده‌ای دارند؛ اما یکی از مهمترین خصوصیات آن‌ها این است که روش مناسبی برای ثبت مالکیت یک کالای مجازی خاص محسوب به حساب می‌آیند.

ایجاد کالاهای مجازی و انتقال آنها در متاورس اهمیت بسیار زیادی دارد و بخش مهمی از متاورس را درگیر خود می‌کند. بنابراین انواع مختلف ارزهای غیر قابل معاوضه به صورت بالقوه می‌توانند برای متاورس باشند. به بیان ساده‌تر چنانچه یک پیراهن مجازی در یکی از چند صد پلتفرم متاورس بخرید، می‌توانید آن را به صورت ان‌اف‌تی در بیاورید و از آن در سایر پلتفرم‌های متاورس استفاده کنید.

بسیاری از طراحان اکنون در حال فروش آواتارهایی هستند که به ان‌اف‌تی تبدیل می‌شوند و گاهی اوقات هم این آواتارها را با مبالغ نجومی به فروش می‌رسانند چرا که معتقدند در آینده و در متاورس افراد به دنبال پیوستگی هویت خود هستند و ثابت بودن یک آواتار می‌تواند اهمیتی دوچندان داشته باشد.

چه چالش‌هایی پیش روی متاورس است؟
چالش‌های متاورس می‌تواند در گذر زمان زیاد شوند، اما همین الان هم اگر نگاهی به این پلتفرم بیندازیم می‌بینیم که این چالش‌ها کم نیستند. برای مثال تمامی پلتفرم‌ها و شرکت‌ها همگی باید از کد‌های هم پشتیبانی کنند. به نوعی هر پلتفرمی که وارد متاورس می‌شود باید از تمامی خصوصیات، جزئیات، آیتم‌ها، ویژگی‌ها و هر چیزی که فکرش را بکنید پشتیبانی کند تا مثلا شما بتوانید با لباسی که مختص بازی فورتنایت است، وارد دنیای ماینکرفت شوید بی آن که مشکلی در نمایش یا کارکرد آن لباس به وجود آید.

با این حال انجام این کار در دنیایی که از نظر فنی و زیباشناختی با یکدیگر متفاوت هستند، امکان پذیر نیست. حتی اگر مشکلاتی مثل عدم پشتیبانی از فرمت را هم در نظر نگیریم، شی بسیار ساده‌ای مثل مدل سه بعدی یک کلاه ممکن است روی سر یک کاراکتر شبه لوگویی در بازی روبلاکس خوب به نظر برسد، اما مطمئناً برای یک آواتار پیکسلی در ماینکرفت مناسب نباشد. همچنین ممکن است یک فضای مجازی از قابلیت‌هایی مثل پخش موسیقی پشتیبانی کند و فضای دیگر اصلاً از این قابلیت پشتیبانی نکند.

چنین دنیایی که ما آزادانه در آن سفر کنیم و تمامی خصوصیات آواتار خود را میان فضای‌های مختلف متاورس حفظ کنیم، جذاب است اما بدون تردید طراحی آیتم‌ها به اشکال مختلف کار دشواری است و برخی از طراحی‌ها ارزش صرف هزینه را ندارند. شما کافیست است حجم کدی که برای پشتیابنی این دنیاها از هم لازم است را تصور کنید یا حتی به فضای ذخیره‌سازی آن فکر کنید تا متوجه چالش‌ها آن بشوید.

یکی دیگر از چالش‌های متاورس و ضعف‌های نسبت به اینترت این است که در اینترنت فعلی نیازی به خرید و استفاده از از کامپیوترها کنسول‌های بازی و هدست‌های واقعیت مجازی گران‌قیمت با قابلیت پشتیبانی از محیط مجازی با جزئیات فراوان نیست. این را هم در نظر بگیرید که ممکن است افرادی دارای مشکلات حرکتی یا اینترنت ضعیف باشند که در حرکت دادن آواتارها در اطراف یک محیط سه‌بعدی که به صورت لحظه‌ای پردازش می‌شود به مشکل بر بخورند.

همچنین افراد نابینا و کم بینا هم ممکن است در هنگام حضور در متاورس با مشکل مواجه شوند؛ زیرا نرم افزارهای صفحه خوان به آنها کمک می‌کند متون وب سایت‌ها را به راحتی بخوانند، اما گشت و گذار در فضایی مبتنی برتصویر برای چنین افرادی دشوار است؛ البته متخصصان می‌توانند مشکلات مرتبط با حضور چنین افرادی در متاورس‌ها و بهره‌مندی از آنها را کمتر کنند؛ اما برطرف کردن مشکلات یا حداقل کاهش آنها، زمان زیادی می‌طلبد و در کوتاه مدت امکان پذیر نیست.

هزینه راه‌اندازی متاورس نیر می‌تواند چالشی بزرگ باشد. در حال حاظر بسیاری از این کمپانی‌ها به کمک تبلیغات سرپا هستند. حال دنیایی را تصور کنید که برای وارد شدن به یک فضای مجازی مانند لباس فروشی آنلاین، باید تبلیغی یک دقیقه‌ای را تماشا کنید. این را تعمیم بدهید به کوکی‌ها، تبلیغات پاپ آپ و هزاران نوع دیگر از تبلیغاتی که اکنون در اینترنت می‌بینیم.

آیا متاورس می‌تواند جایگزین اینترنت شود؟

مارک زاکربرگ، متاورس را توصیفی از اینترنت می‌داند و معتقد است این فناوری نسخه ارتقا یافته از اینترنت محسوب می‌شود که کاربران در آن می‌توانند تجربه‌ای متفاوت نسبت به تجربه کار با اپلیکیشن‌های دوبعدی و صفحات وب داشته باشند. سونی هم نظر مشابهی دارد و این کمپانی هم متاورس را نوعی زمین بازی آنلاین می‌داند که کاربرانش می‌توانند همراه با دوستان خود از انجام بازی‌های چند نفره‌ای مثل فورتنایت و یا تماشای فیلم و سریالی در نتفلیکس و سایر پلتفرم‌های استریم ویدیو مشابه لذت ببرند؛ بنابراین اگر به متاورس به عنوان فضایی برای بازی کردن، تماشای فیلم و خرید آیتم‌های مجازی نگاه کنیم، می‌بینیم که چنین فضایی شباهت زیادی به اینترنت دارد.

متاورس
البته این را در نظر بگیرید که یکی از مزایای اصلی متاورس القای حسی جدید به کاربر است. به عبارت دیگر متاورس این حس را به شما القا می‌کند که در یک فضا حضور فیزیکی دارید و می‌توانید با سایر افراد ارتباط و تعامل برقرار کنید؛ مثلاً چنانچه با همکاران خود در یک متاورس حضور داشته باشید، می‌توانید در سرویسی مثل Spatial و Facebook Horizon دور یک میز مجازی در کنار یکدیگر جمع شوید. مطمئناً حضور مجازی در چنین فضایی بهتر از مشاهده کردن افراد در پنجره‌های کوچک ایجاد شده در کنار یکدیگر در مانیتور است.

اما برای این که یک متاورس بتواند جایگزین اینترنت شود، باید بخش‌های جدیدی را به آن اضافه کنید. به عنوان مثال ایجاد یک اتاق پروو مجازی در متاورس باعث می‌شود بتوانید در چنین فضایی ظاهر خود با لباس‌های مختلف به راحتی برانداز کنید، مطمئناً این کار نیازمند ایجاد یک فروشگاه مجازی کامل نیست و تنها کافی است بین مدل‌های دوبعدی و سه بعدی سوییچ شود.

متاورس
اگر بخواهیم اینترنت و متاورس را خیلی ساده با یکدیگر مقایسه کنیم، می‌توانیم به اینترنت همراه اشاره کنیم. اگرچه اینترنت همراه باعث ایجاد یک سری سرویس مبتنی بر اپلیکیشن شده یا حتی جایگزینی برای وب‌سایت‌های قدیمی با قالب دسکتاپ ایجاد کرده، اما به طور کامل باعث منسوخ شدن سایت‌های مختص دسکتاپ نشده است.